[Galeria] Historia 47 roninów na fotografiach Kazumasy Ogawy (1892)

Kazumasa Ogawa (1860-1929), znany również jako Isshin Ogawa i Kazuma Ogawa, należał do grona najpopularniejszych fotografów okresu Meiji. Jego ojciec był wasalem wpływowego klanu samurajskiego Matsudaira, który stracił na znaczeniu wraz z obaleniem siogunatu i otwarciem się Japonii na świat. W młodości Ogawa pobierał nauki fotografii u Renjō Shimooki, zaś w 1882 roku wyjechał do USA, by przez dwa lata zgłębiać tajniki fotografii portretowej i światłodruku w Bostonie, Waszyngtonie i Filadelfii. Po powrocie do kraju otwarł studio fotograficzne, a w 1889 roku założył Ogawa Shashin Seihan-jo, pierwszą japońską firmę zajmującą się produkcją odbitek światłodrukowych.

W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku Ogawa wydał kilka albumów z fotografiami przedstawiającymi wybrane aspekty tradycyjnej Japonii, z czasów poprzedzających procesy modernizacyjne, jakim kraj poddał się po zarzuceniu ponad dwustuletniego okresu izolacji. Najsłynniejsze z tych albumów to wydane w 1893 roku Stroje wojskowe starej Japonii (Military Costumes of Old Japan) i Stroje japońskie sprzed Restauracji Meiji (Japanese Costumes Before the Restoration). Mniej popularnym, choć równie interesującym wydawnictwem Ogawy są pochodzące z 1892 roku Sceny z Chūshingury i opowieści o 47 roninach (Scenes From the Chiushingura and the Story of Forty-Seven Ronin).

Na 52-stronicowy album składa się 17 fotografii, z których 15 wykonał sam Ogawa, zaś dwie (V i XV), jego pracownik Seibei Kajima, opatrzonych rozbudowanym komentarzem Jamesa Murdocha, szkockiego dziennikarza przebywającego w Japonii w latach 1889-1917, a zarazem autora trzytomowej Historii Japonii (A History of Japan), pierwszego anglojęzycznego kompleksowego opracowania dziejów Japonii. Z reklamy oferty firmy Ogawy, zamieszczonej w Mapie Japonii wydanej nakładem Kelly & Walsh Limited w 1894 roku wynika, że wydawnictwo to stanowi skróconą wersję albumu Sceny z Chūshingury (Scenes From the Chiushingura), zawierającego 20 fotografii.

Warto zauważyć, że album stanowi nie tyle rekonstrukcję wydarzeń historycznych stanowiących kanwę opowieści o 47 roninach, lecz ilustracje do opartego na nich spektaklu teatralnego.

Harakiri pana Asano

[Galeria] Fotografie aktorów kabuki z lat 1878-1888

Przeszukując zasoby Internetu w poszukiwaniu fotografii Ichikawy Danjūrō IX natrafiłem na interesujący album znajdujący się w kolekcji British Museum. Album zawiera czterdzieści dwie fotografie z lat 1878-1888*, przedstawiające aktorów teatru kabuki w rolach, w których wówczas występowali. Fotografie mają popularny wówczas format wizytówkowy (carte de visite), zaś utrwalone zostały w postaci odbitek albuminowych. Pomyślałem, że znalezisko może zainteresować część Czytelników, stąd też zamieszczam je w Galerii.

Opis fotografii przytaczam za internetowym katalogiem British Museum. W niektórych przypadkach pod opisem załączam również komentarze i drobne ciekawostki. Począwszy od fotografii 21 w katalogu znajduje się sporo braków i błędów, które – jeśli tylko je zidentyfikuję – staram się korygować, dlatego też do opisów, należy pochodzić z rezerwą, nawet jeśli nie towarzyszy im żaden komentarz. Jako że moja wiedza o kabuki jest bardzo ograniczona, zachęcam Czytelników do komentowania i wskazywania dodatkowych miejsc, w których warto wprowadzić poprawki.

* Tak przynajmniej wynika z opisów. Najstarsza fotografia datowana jest na 6 miesiąc 11 roku epoki Meiji, najnowsza natomiast na 6 miesiąc 21 roku tejże epoki. Kilka fotografii pozbawionych jest jednak informacji o dacie powstania, stąd też nie ma pewności, czy któraś z nich nie pochodzi z innych lat.

1. Ichikawa Sadanji I jako Togashi no Saemon w sztuce Kanjinchō

2. Ichikawa Danjūrō IX jako Musashibō Benkei w sztuce Kanjinchō (teatr Shintomi-za, 6 miesiąc 20 roku Meiji)

W kwietniu 1887 roku Ichikawa Danjūrō IX, Ichikawa Sadanji I i Onoe Kikugorō V wystąpili w Kanjinchō podczas czterodniowych pokazów teatru kabuki, które zorganizowano w posiadłości ówczesnego ministra spraw zagranicznych Kaoru Inoue dla rodziny cesarskiej. Spektakl ten, który wystawiono pierwszego dnia, obejrzał sam cesarz. Wydarzenie to jest o tyle istotne, że żaden z cesarzy nie oglądał wcześniej spektaklu kabuki, co świadczyło o podniesieniu rangi tej formy teatru.

Na podstawie Kanjinchō Akira Kurosawa nakręcił w 1945 roku film Ci, którzy nadepnęli tygrysowi na ogon (Tora no o wo fumu otokotachi).