[Galeria] Włoskie imitacje zagranicznych przebojów filmowych

Zacznijmy od radykalnej tezy.

Niemal każda kinematografia narodowa posiada segment produkcji eksploatacyjnej. Kinematografia włoska jest eksploatacyjna z definicji. Każda formuła gatunkowa, jaka wykształciła się na jej gruncie – peplum, spaghetti western, giallo, kino kanibalistyczne etc. – została przez nią wyciśnięta do ostatniego lira, a następne porzucona, zwykle bez jakichkolwiek prób jej rewitalizacji (spaghetti western stanowi na tym polu chlubny wyjątek).

U progu lat 80. nad włoskim przemysłem filmowym zawisło widmo kryzysu. Wypracowane wcześniej formuły gatunkowe wyczerpały się, bądź to przerodziły w niezamierzone autoparodie, jeszcze innym – jak choćby kinu kanibalistycznemu – nigdy nie udało się przerodzić w znaczący segment produkcji. Liry napływały coraz cieńszym strumieniem. Włoscy producenci stanęli przed koniecznością wypracowania nowego modelu produkcji filmowej umożliwiającego osiąganie sensownych zysków przy jednoczesnej minimalizacji kosztów.

Remedium na bolączki włoskiego przemysłu filmowego okazało się tworzenie lokalnych imitacji zagranicznych hitów. Imitacje te wyświetlane były zarówno w kraju, jak i za granicą. Choć filmy te nigdy nie osiągały wyników finansowych porównywalnych do tych, jakie stały się udziałem oryginałów, niski koszt ich produkcji i popularność tematu stanowiły gwarancję rentowności.

Włoski przemysł filmowy od dawna hołdował przekonaniu, że w jego ramach można kręcić to samo, co za granicą, tyle że w większych ilościach, szybciej i taniej. O ile jednak wcześniej transponował zagraniczne gatunki i konwencje, o tyle od końca lat 70. coraz częściej wydawał z siebie – mniej lub bardziej bezpośrednie – imitacje konkretnych tytułów.

Ostentacyjne podrabianie zagranicznych stanowiło trend, który utrzymał się w ramach niskobudżetowego segmentu włoskiej produkcji filmowej aż do początku lat 90. W ciągu kilkunastu lat na Półwyspie Apenińskim powstało przynajmniej kilkadziesiąt wariacji na temat Kina Nowej Przygody, kina postapokaliptycznego, heroic fantasy, horroru nurtu zombie i animal attack, Obcych, Predatora, Terminatora itd. itp.

Przyjrzyjmy się kilkunastu takim przypadkom. Bez zbędnych słów – niech przemówią plakaty.

1. Szczęki (Jaws), 1975, Steven Spielber.

Ostatni rekin (L'ultimo squalo), 1981, Enzo G. Castellari (AKA: Great White; The Last Shark).

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

Alternatywny wzór plakatu na rynek amerykański

Rekin: Czerwień w oceanie (Shark: Rosso nell'oceano), 1984, Lamberto Bava (AKA: Shark: Red on the Ocean; Monster Shark; Devil Fish).

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Alternatywny wzór plakatu w wersji francuskojęzycznej (Potwór z czerwonego oceanu)

2. Gwiezdne wojny (Star Wars), 1977, George Lucas.

Gwiezdne potyczki poza trzecim wymiarem (Scontri stellari oltre la terza dimensione), 1978, Luigi Cozzi (AKA: Star Crash; Stella Star; The Adventures of Stella Star).

Plakat w oryginalnej wersji językowej (warto zwrócić uwagę na nazwisko rzekomego reżysera - Lewis Coates)

Alternatywny wzór plakatu w wersji hiszpańskojęzycznej

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

Humanoid (L'umanoide), 1979, Aldo Lado (AKA: The Humanoid).

Plakat w oryginalnej wersji językowej (również w i tu reżyser ukrywa się pod brzmiącym amerykańsko pseudonimem)

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

Alternatywny wzór plakatu na rynek amerykański

3. Świt żywych trupów (Dawn of the Dead), 1978, George A. Romero.

Zombie 2 (Zombi 2), 1979, Lucio Fulci (AKA: Zombie; Zombie Flesh Eaters; Zombie Island)

Oryginalna wersja językowa plakatu (film Romero dystrybuowany był we Włoszech jako Zombi)

Alternatywny wzór plakatu w oryginalnej wersji językowej

Miasto żywych trupów (Paura nella città dei morti viventi), 1980, Lucio Fulci (AKA: City of the Living Dead; The Gates of Hell).

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Alternatywna wersja plakatu w wersji anglojęzycznej

Anglojęzyczna wersja plakatu z alternatywnym tytułem

Wirus: Piekło żywych trupów (Virus: l'inferno dei morti viventi), 1980, Bruno Mattei (AKA: Virus: Hell of the Living Dead; Hell of the Living Dead; Night of the Zombies).

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

4. Wojownicy (The Warriors), 1979, Walter Hill.

Oryginalna wersja plakatu (warto zwrócić uwagę na tagline: "Oto armie nocy")

Włoska wersja plakatu (Tytuł Wojownicy nocy nawiązuje zarówno do tytułu oryginału, jak i jego hasła reklamowego)

Wojownicy Bronksu (1990: I guerrieri del Bronx), 1983, Enzo G. Castellari (AKA: The Bronx Warriors; 1990: The Bronx Warriors).

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

Alternatywna wersja plakatu na rynek amerykański

5. Obcy: Ósmy pasażer Nostromo (Alien), 1979, Ridley Scott.

Skażenie (Contamination), 1980, Luigi Cozzi (AKA: Alien Contamination)

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

Obcy z głębi (Alien degli abissi), 1989, Antonio Margheriti (AKA: Alien from the Deep).

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

6. Ucieczka z Nowego Jorku (Escape from New York), 1981, John Carpenter.

Alternatywny wzór plakatu w wersji włoskojęzycznej

Ucieczka z Bronksu (Fuga dal Bronx), 1983, Enzo G. Casterlari (AKA: Escape from Bronx; Bronx Warriors 2: Escape from Bronx)

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

Alternatywna wersja plakatu na rynek amerykański

Alternatywny wzór plakatu w wersji francuskojęzycznej (francuski tytuł nie nawiązywał do Ucieczki z Nowego Jorku)

2019: Po upadku Nowego Jorku (2019: Dopo la caduta di New York), 1983, Sergio Martino (AKA: 2019: After the Fall of New York; Ater the Fall of New York)

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Alternatywny wzór plakatu w wersji francuskojęzycznej

Alternatywny wzór plakatu na rynek amerykański

7. Mad Max 2, 1981, George Miller (AKA: The Road Warrior; Mad Max 2: The Road Warrior).

Plakat w wersji oryginalnej

Plakat w wersji na rynek amerykański (film wyświetlano w USA pod tytułem The Road Warrior)

Nowi barbarzyńcy (I nuovi barbari), 1983, Enzo G. Castellari (AKA: The New Barbarians; Warriors of the Wasteland).

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Alternatywny wzór plakatu na rynek amerykański

Eksterminatorzy roku 3000 (Gli sterminatori dell'anno 3000), 1983, Giuliano Carnimeo (AKA: Exterminators of the Year 3000; Exterminators in the Year 3000; Death Warriors)

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

8. Indiana Jones i poszukiwacze zaginionej Arki (Indiana Jones and the Riders of Lost Ark), 1981, Steven Spielberg.

Ocaleni z miasta śmierci (I sopravvissuti della città morta), 1984, Antonio Margheriti (AKA: The Ark of the Sun God).

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

Tex i władca otchłani (Tex e il signore degli abissi), 1985, Duccio Tessari (AKA: Tex and the Lord of the Deep).

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Legenda o malezyjskim rubinie (La leggenda del rubino malese), 1985, Antonio Margheriti (AKA: Jungle Raiders).

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

 10. Rambo: Pierwsza krew (Rambo: First Blood), 1982, Ted Kotcheff.

Grom (Thunder), 1983, Fabrizio De Angelis (AKA: Thunder Warrior).

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Alternatywny wzór plakatu w wersji francuskojęzycznej

11. Conan barbarzyńca (Conan the Barbarian) 1982, John Milius.

Sangraal i ognisty miecz (Sangraal, la spada di fuoco), 1982, Michele Massimo Tarantini (AKA: The Sword of the Barbarians; Barbarian Master).

Plakat przeznaczony na rynek amerykański (w dubbingu imię bohatera zmieniono na Gunan)

Barbarzyńcy (I barbari), 1987, Ruggero Deodato (AKA: The Barbarians; The Barbarian Brothers).

Plakat przeznaczony na rynek amerykański (warto zwrócić uwagę na podobieństwo tagline'ów oryginału i imitacji)

12. Terminator (The Terminator), 1984, James Cameron.

Zemsta z przyszłości (Vendetta dal futuro), 1986, Sergio Martino (AKA: Hands of Steel; Fists of Steel; Atomic Cyborg)

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

Terminator 2, 1990, Bruno Mattei (AKA: Shocking Dark; Alienators; Aliens 2)

Plakat w oryginalnej wersji językowej

13. Kopalnie króla Salomona (King Solomon's Mines), 1985, J. Lee Thompson

Kopalnie króla Salomona same w sobie stanowiły próbę kapitalizacji na sukcesie Indiany Jonesa

Kopalnie Kilimandżaro (Le miniere del Kilimangiaro), 1986, Mino Guerrini (AKA: The Mines of Kilimanjaro).

Plakat przeznaczony na rynek amerykański

14. Dom (House), 1986, Steve Miner / Dom 2 (House II: The Second Story), 1987, Ethan Wiley.

Dom 3 (La Casa 3), 1988, Umberto Lenzi (AKA: Ghosthouse; Evil Dead 3).

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Dom 4 (La Casa 4), 1988, Fabrizio Laurenti (AKA: Witchery; Witchcraft; Ghosthouse 2)

Plakat w oryginalnej wersji językowej

15. Predator, 1987, John McTiernan.

Robowar (Robowar: Robot da guerra), 1988, Bruno Mattei

Plakat w oryginalnej wersji językowej

Alternatywny wzór plakatu w wersji tureckojęzycznej